Na een nacht van volledig doorslapen (mijn aanpak werkte dus), sta ik om half acht voor Basisschool De Contrabas in Capelle aan den IJssel. Dit is de plek waar ik de komende weken aan de slag ga, als meester van groep acht. Ik ben natuurlijk veel te vroeg, maar beter een uur te vroeg dan een minuut te laat zeg ik altijd. Bovendien had ik zo ook nog tijd om wat handjes te geven links en rechts en mezelf voor te stellen aan collega’s.

Heel eerlijk gezegd ben ik na zeven keer handen schudden de naam van de eerste collega alweer vergeten, maar dat is (voorlopig) nog niet het belangrijkste. Het gaat om de kinderen. En al heb ik mijn lessen tot in de puntjes voorbereid, ik weet dat het vandaag niet gaat om de leerstof. Het gaat om de verbinding; de relatie.

De dag begint soepel. Een half uur lang word ik onder vuur genomen met vragen over mijn privé leven. Ben je getrouwd? Heb je kinderen? Hoe oud zijn die? Wat zijn je hobby’s? Uiteindelijk durft er ook een meisje te vragen hoe oud ik ben. Ik probeer het antwoord nog handig te omzeilen, door de vraag terug te geven: ‘Hoe oud denk je dat ik ben?’ Als de antwoorden, die door de klas gonzen allemaal eindigen op: ‘….dertig’, durf ik met een gerust hart toe te geven, dat ik halverwege de veertig ben. Wat een schatjes!

Ik val met mijn neus in de boter, want na de introductie zijn de volgende anderhalf uur voor een student van de Pabo, die een les beeldende vorming geeft. De kinderen gaan aan de slag met een symmetrisch kunstwerk van origami, dat geeft mij de tijd om ze beter te leren kennen. Ik probeer met iedereen een praatje te maken, maar helaas is de tijd net te snel om. Na de pauze is tijd voor een rekenles. Da’s wel even wennen hoor. Natuurlijk heb ik me voorbereid, maar met een totaal nieuwe methode en dito aanpak, kom ik bijna handen, ogen en oren tekort, om alles meteen in de vingers te krijgen. Ik besluit om eerst maar eens te observeren. Wie gaat aan de slag, wie heeft een zetje nodig en wat gebeurt er als ik niet ingrijp.

Dat laatste is duidelijk. Doordat ze de afgelopen weken een vaste manier van werken missen, kiezen ze de meest voor de hand liggende; hun eigen manier. Voor de één betekent dat overal praatjes gaan maken, voor de ander veel praatjes hebben en voor weer een ander ‘eens kijken wat er gebeurt als ik niks doe.’ Er zijn trouwens ook kinderen die gewoon lekker aan het rekenen slaan. Wat dat betreft zijn kinderen net mensen 🙂 .

Ik probeer ruimte te geven aan wie ze zijn en daarbij vooral namen te leren en karakters te ontdekken. Natuurlijk hou ik in mijn achterhoofd, dat het mijn interpretatie is. Maar toch betrap ik me erop, dat ik heel snel op zoek ga naar ‘handvatten’ en gedrag ‘inkleur’. Maar omdat fouten maken niet alleen menselijk, maar vooral meesterlijk is, gun ik mezelf ook maar wat uitglijers.

In de middag starten we met een lesje woordenschat. Dat loopt wel, toch merk ik dat er wat sluimert. Er ‘hangt wat in de lucht’ en bij de leswisseling ontploffen twee kinderen. Vloeken, tranen, een vernietigende blik en een run de klas uit. Consternatie alom en oordelen in overvloed. Ik zeg dat ik niet verder kan en wil, als niet iedereen in de klas is. Niemand mag buitengesloten worden, of zich buitengesloten voelen. Dus niet over anderen, maar alleen met anderen praten.

Het duurt even voor iedereen terug in de klas is. Als dat uiteindelijk het geval is, kies ik ervoor om de rest van het programma te skippen. Ik organiseer een gesprek met alle kinderen en dat gesprek moet open en bloot. Dus stoelen in de kring en de tafels aan de kant; geen fysieke obstakels tussen de kinderen. ‘Nou moeten wij weer lijden, omdat anderen ruzie hebben’, krijg ik voor m’n voeten geworpen. Ik heb de neiging om aan te slaan op het woordje ‘weer’, maar houd me in en geef aan, dat ik gewoon niet verder kan, als er kinderen in de groep zijn die zich ongelukkig voelen. En dat we er allemaal verantwoordelijk voor zijn, dat iedereen zich gelukkig voelt. Die stelling wordt niet door iedereen onderkend, maar ik houd vast aan m’n principe.

‘De regels bij dit gesprek zijn, dat iedereen mag zeggen wat hij of zij wil. Je luistert ernaar, je mag het er grondig mee eens of oneens zijn, maar je laat de ander uitpraten.’ Ik wil dat de kinderen in ieder geval horen wat de ander voelt, maar het liefste, dat ze het ook gaan zien en begrijpen. Het wordt een verrassend open kringgesprek. Waarbij het me opvalt hoeveel kracht er in deze groep zit. Eigenlijk had ik die kracht ook al gevoeld, toen het ontplofte, maar nu voel ik hem op een positieve manier.

De kinderen zijn open, vertellen zonder terughoudendheid wat ze denken en voelen. Wat ontzettend knap is dit! Eén meisje staat letterlijk op en gaat in het midden van de kring staan. Ze spreekt de groep toe als een leider, niet dwingend, maar op een natuurlijke vragende manier. Ze spreekt uit, dat ze de sfeer van ‘vroeger’ mist, dat ze snapt dat we allemaal ouder worden en veranderen, maar dat ze gewoonweg dat fijne gevoel niet meer heeft. Ik heb de neiging om er iets van te zeggen, maar een -pedagogisch- stemmetje in mijn hoofd schreeuwt: ‘Wilco, waag het niet! Je houdt je kop! Loslaten! Laat het waar het hoort te liggen!’

Ik kijk, ben bezorgd, dit kan ook zomaar helemaal fout gaan, maar het gaat zo ontzettend goed. Deze kinderen hebben alle gereedschappen in zich, maar gebruiken ze (net als wij volwassenen) niet altijd even handig. Met een hamer kun je iets moois maken, maar je kunt  er ook iemand zijn hersens mee inslaan. Nu hebben ze echter allemaal de focus op iets moois maken. Dit is gaaf! De jongens die de ‘hamers’ een half uur daarvoor nog op een verkeerde manier gebruikten, omarmen elkaar in het midden van de kring, ze krijgen applaus en ik klap om het hardst mee, niet alleen voor die gasten, maar vooral voor de groep.

Een meisje komt met het idee om een complimentenspel te gaan spelen. Binnen no time staan we in een kring en gooien een roze bolletje wol naar elkaar. Omdat we ’t uitende vasthouden ontstaat een web, waarin we als groep met zijn allen verbonden zijn. Elke keer als het bolletje aankomt bij een ander, krijgt die persoon een oprecht compliment van de werper. Als iedereen geweest is, wordt het web in stukken geknipt en maakt iedereen van het stukje touw dat nog over is een armbandje als ‘verzegeling van het compliment’.

Ik kijk terug op een veelbewogen dag, waarin ik heb mogen genieten van een groep die op zoek is naar structuur. Kinderen die gerespecteerd wil worden, die de gereedschappen hebben, maar willen leren hoe ze die het beste in kunnen zetten. Eén meisje was eerst heel lang stil in de kring en uitte toen haar gevoelens op de volgende manier: ‘Dit is een groep van grote woorden, maar ik mis af en toe de daden.’ Dat is volgens mij precies de spijker op z’n kop en mijn belangrijkste opdracht voor de komende weken … ruimte geven aan de daden. Hoe kan het ook anders bij een Rotterdamse Scholenvereniging?

groet, Wilco