Ik sta alweer een week of drie aan de andere kant van de CAO Primair Onderwijs en merk dat de gesprekken die daar in de ‘wandelgangen’ over gaan me nog steeds boeien. Ik vind het sowieso leuk om ‘beschouwend’ naar onderwijs te kijken. Dat wordt me overigens niet altijd in dank afgenomen. Zeker niet als ik erg ‘uitgesproken’ ben over mijn idealen. Voor sommigen lijken die namelijk ver van de realiteit te liggen en soms zelfs conflicterend te zijn. Toch wil ik me niet, zonder kritisch na te denken, in de richting van de massa laten duwen.

Ik besef dat er net zoveel ‘opvoedingsidealen’ zijn, als dat er mensen rondlopen. Ook dat er niet één weg is en dat situaties om andere aanpakken vragen. Tegelijk denk ik, dat je wel goed moet nadenken over het ‘waarom’ van dingen. En helaas merk ik dat de discussie eigenlijk alleen maar gaat over ‘wat’ en ‘hoe’. Voor een interessante TedX daarover, verwijs ik graag naar Simon Sinek.

Gisteren stuurde ik een quote van Marcel van Herpen mijn ‘blogwereld’ in. Daarin stond: ‘Waarom leren we kinderen hun plas en vraag uitstellen?’ Ik snap heel goed hoor, dat het lastig is, als kinderen in de klas allemaal door elkaar praten en om de haverklap naar buiten gaan om te plassen. Maar als dat het geval is, kun je je wel afvragen waarom ze door elkaar praten, of nog kritischer, waarom het toilet interessanter is dan de klas.

Ik ken ook de geschiedenis en weet dat de maatschappij altijd golft tussen (over)regulering en bandeloosheid. Dat het goed is om te leren hoe je je aan afspraken moet houden, maar ook hoe je ruimte moet pakken om je eigen ‘ik’ te ontwikkelen. Doorslaan naar slaafs regels volgen leidt onherroepelijk tot een revolutie. Ieder voor zich en God voor ons allen tot een ‘ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken’ mentaliteit, die je ook niet wilt.

De ‘goede’ wegen zullen wel in het midden liggen. Het middenpad dus, waarop de afspraken die je met elkaar maakt, berusten op een gemeenschappelijk doel en de ruimte die je zelf inneemt, opbouwend is voor jezelf en anderen. Toch betrap ik mezelf dagelijks op het verzinnen van onzinnige regels, die daar niets mee te maken hebben.

Dat begint al, als ik voor de klas sta en zeg: ‘Laten we afspreken dat het stil is, tijdens deze les.’ Om, als er dan vervolgens toch gesproken wordt, te refereren aan die afspraak. Dat was namelijk helemaal geen afspraak, dat was een eenzijdig besluit van mijn kant. Zo zijn er honderden regeltjes aan te halen, die op school gelden. Als je jezelf echter de vraag stelt waarom je dat doet, blijkt soms dat ze conflicteren met je hogere opvoedingsdoel. Mijn doel blijft dat kinderen mondig worden; dus voor zichzelf en anderen -op een respectvolle manier- leren opkomen en dat ze een constructieve en creatieve bijdrage kunnen leveren aan de toekomstige maatschappij. Heel kort door de bocht genomen, leren ze dat niet, als ik bepaal wanneer ze wel of niet iets mogen zeggen.

Het gaat er dus om of je vertrouwen hebt in jezelf en de ander. Heb ik als leerkracht vertrouwen in de kinderen en hebben zij het in mij? Als dat vertrouwen er niet is, hebben we natuurlijke neiging om dat te gaan controleren. Die controle willen we het liefst nog standaardiseren, zodat op een mechanische manier goed van slecht kan worden gescheiden. Op die manier ontstaan er ‘maniertjes’ van met elkaar omgaan, die ver afstaan van hoe je ‘in de echte wereld’ met elkaar omgaat. Ik laat mijn kinderen thuis nooit hun vinger opsteken als ze een vraag willen stellen. Zelf steek ik mijn vinger ook niet op, als ik moet plassen. Eigenlijk heel raar dat we dat op school wel doen.

Dat ‘controle uitoefenen’ heeft nog een ander vervelend bij effect. Als je controleert, moet je namelijk ook sanctioneren, want anders sorteert het geen effect. Omdat achter ieder menselijk handelen een gedachte schuilgaat, die we aan de buitenkant vaak niet zien. En de mensen die het beoordelen, dat ook weer vanuit hun eigen gedachten en beleving doen, is alles subjectief en … dus niet te standaardiseren.

Om de vorige alinea is simpel Nederlands samen te vatten. Bij ‘mensenwerk’ levert vertrouwen hebben en vragen stellen mijns inziens veel meer op, dan controle uitoefenen en beoordelen.

Terug naar de CAO besprekingen. De inhoud ervan, met alle respect, boeit me niet zo. Want zeg nou zelf, wat maakt het uit of we in het onderwijs nu 100, of 104 vrije dagen hebben 😉 . Wat me wel interesseert is, hoe we ermee omgaan en, of we inzien wat we daarmee uitstralen. Gaan we elkaar nog steeds controleren en … moet ik echt mijn vinger opsteken als ik naar het toilet wil?

Tussen het lesgeven en bloggen door, heb ik mijn ‘vrije tijd’ gebruikt om me in te zetten voor kinderen die nog niet het recht hebben om te spelen. Door het halen en falen van uitdagingen, mag ik deze week 7,54 Euro overmaken aan Right To Play. Er wordt me wel eens gevraagd of ik er vertrouwen in heb, of dat geld op de goede plek terecht komt. Daar kan ik volmondig ‘JA’ op antwoorden. Ik heb er twee dingen aan toe te voegen. Als ik niks overmaak, weet ik zeker dat er niks aankomt en ik hoop dat ze het geld ook gebruiken om de naamsbekendheid te vergroten, zodat NOG meer mensen af en toe wat willen overmaken. Dus JA, er mag geld naar ‘overhead’ gaan. Voor mensen die precies willen weten wat er met al dat geld gebeurt, hier de -te controleren- verantwoording.

groet, Wilco