Stel: je hebt een doos met daarin 99 witte en 1 rode pingpongbal, wat is dan de kans dat je een rode pingpongbal pakt? Veel mensen zullen die vraag beantwoorden met: “Eén procent.” Ik ben het daar niet helemaal mee eens. Nu krijg ik wel vaker het verwijt naar mijn hoofd geslingerd, dat ik eigenwijs ben, maar zonder dat te ontkennen, wil ik het domein ‘kans berekenen’ graag met jullie verkennen.

Volgens mij is het zo, dat de kans dat je de rode bal pakt het grootst is. In een bak vol witte pingpongballen valt de rode namelijk het meeste op en zullen mensen eerder geneigd zijn om die bal te pakken. Als je dit een flauwe opmerking vindt, dan nodig ik je graag uit om verder na te denken over dit fenomeen.

Stel je voor … we scherpen de boel een beetje aan. Wat is de kans dat iemand die volkomen blind is de rode bal pakt? Ook dat hangt volgens mij van de omstandigheden af. Bij blinde mensen zijn de overige zintuigen vaak beter ontwikkeld, dan bij mensen die gewoon zicht hebben. Stel dat de tastzin van deze blinde persoon extreem goed ontwikkeld is, dan zal hij of zij voelen dat dat rode bal meer warmte vasthoudt dan de witte ballen.

Nog steeds flauw? Er is een grote kans dat de rode bal een verfbadje gehad heeft en iets zwaarder is dan de overige ballen. Waarschijnlijk voelt de oppervlakte van het balletje anders aan en ruikt of smaakt het balletje anders.

Ja maar … zullen de wiskundigen onder ons zeggen: “Wat is de kans dat je de rode bal pakt, als alle omstandigheden gelijk zijn?” …
Kijk en dat vind ik nu flauw, want je kunt in geen enkel geval de omstandigheden precies gelijk laten zijn. Kans berekenen is daarom volgens mij per definitie ‘hypothetisch’. Er spelen altijd andere dingen een rol!

De belangrijkste ervan is wellicht nog wel de psyche. Een begrip als self fulfilling prophecy is niet voor niets ontstaan. Daarmee zeg ik natuurlijk niet, dat alles wat je wilt ook daadwerkelijk gebeurt. Dat zou pas echt voor een hoop ellende zorgen! Toch zijn er genoeg (wetenschappelijke) bewijzen, dat je de ‘omstandigheden’ kunt veranderen, door er anders over te denken. En dat ‘anders denken’ heeft met beelden en met taal te maken.

Beelden zijn gemakkelijk met taal op te roepen. Met deze blog stuur ik jullie gedachten. Ik kan jullie direct aan een Bosche bol of een grote pan erwtensoep laten denken. Maar sommige woorden zijn niet (of veel moeilijker) te vangen in beelden. Een eenvoudig voorbeeldje daarvan is woordje ‘niet’. Onze hersenen kunnen dat woordje namelijk niet filteren. Ik ga jullie nu vragen om de komende 10 seconden niet te denken aan: Barack Obama, de Eiffeltoren en een giraffe met een knoop in zijn nek. Jammer he, maar dat lukt dus niet.

Het woordje ‘niet’ ontwijken in je doelstellingen kan een hoop veranderen. Als je over een evenwichtsbalk loopt en je denkt: “Ik mag niet vallen”, registreren je hersenen alleen het woord vallen en zul je juist daar op gefocust zijn. Het zal je helpen door te denken: “Ik loop er overheen”. Bij de opvoeding van kinderen kan dit ook een uitkomst bieden; “niet rennen” wordt dan “rustig lopen” en “niet slaan”, “van elkaar afblijven”. Daarmee wordt de kans(!) pas echt een stuk groter dat het gebeurt, zoals je graag zou willen.

Toch blijft het moeilijk om niet meegezogen te worden in de hectiek rondom kans berekenen, ook als je er dezelfde ideeën op nahoudt als ik.

Zo heb ik deze keer mijn oudejaarslot maar online gekocht. Men beweerde namelijk dat de kans dat ik overreden zou worden op weg naar de winkel waar ik een staatslot zou gaan kopen, vele malen groter was, dan hem werkelijk winnen. Het was sowieso verstandiger om binnen te blijven, want er was ook vier keer meer kans dat ik getroffen zou worden door de bliksem. Maar hebben die acties ervoor gezorgd dat de kans om de hoofdprijs te winnen groter werd? Nee, natuurlijk! Sterker nog, ik won helemaal niks. Maar ik weet wel dat de kans, dat ik een miljoen zou winnen, nihil zou zijn, als ik niet mee zou doen aan de loterij. Voor mij reden genoeg om wel dat gokje te wagen. Trouwens, als ik niet mee zou doen, zou de kans weer groter worden dat een ander er met de buit vandoor zou gaan.

Ach prijs of geen prijs, ik ben blij dat de toekomst niet te vangen is in cijfers en zekerheden. Anders had ik na deze week vol succesvolle challenges moeten denken dat de kans op een mislukking als maar toeneemt … en dat weiger ik te denken. Ik ga het onbekende vol vertrouwen tegemoet en sta open voor elke uitdaging!

Door alle geslaagde en afgeronde uitdagingen mag ik deze week 46,72 Euro overmaken naar Right To Play. Daarmee nemen de kansen voor kinderen die het echt hard nodig hebben zeker toe.

groet, Wilco